Iris van Duijnhoven, werkzaam als verbindingscoach dagbeleving en verpleegkundige in de ouderenzorg in Brabant, heeft in dit gastblog een aantal bruikbare tips voor de feestdagen.
In een heerlijk najaarszonnetje zit ik vandaag in de tuin dit blog te schrijven. Het voelt een beetje gek om met dit weer al over de feestdagen na te denken. Toch is dit bij kinderen- en partners van mensen met dementie al een levendig thema.
Hoe maken we de feestdagen leuk?
Eén keer per maand organiseer ik een bijeenkomst waarin allerlei onderwerpen rondom dementie worden besproken. Dit keer kreeg ik de vraag ‘’Hoe maak ik de feestdagen voor mezelf en voor mijn naaste met dementie leuk?’’. Een goede vraag, waar natuurlijk niet één passend antwoord op is.
Tradities of rust bij dementie
Het bracht een mooi gesprek op gang, voor de één is het belangrijk om zo lang mogelijk aan oude tradities vast te houden. Voor de ander is het belangrijk om vooral rust in de feestdagen te brengen. ‘Langzaam’ is hierbij het sleutelwoord, voor alle mensen met dementie gaat onze wereld te snel. Ik geef dan ook altijd als tip om geen dagvullend programma te maken, bouw rustmomenten in op een dag. Geef mensen met dementie de kans om gedurende de dag de gebeurtenissen te verwerken.
Praktische tips voor de feestdagen
Is de traditie om met een grote groep, bijvoorbeeld de hele familie, kerst te vieren; zorg dan dat dit voor diegene met dementie in een veilige omgeving is. Biedt momenten aan waarop iemand zich even in een andere, rustige ruimte kan afzonderen. Zorg ervoor dat diegene met dementie als eerste in de ruimte is en dat iedereen daarna om beurten binnenkomt en begroet. Dat is makkelijker te overzien dan dat diegene met dementie in een ruimte stapt die al vol zit met mensen. Daardoor kan diegene zich onveilig gaan voelen. Een andere optie is om de grote groep op te delen in kleine groepjes en hen verspreid over de dag te laten komen.
Pak andere activiteiten op
Wij zijn vaak gewend om met de feestdagen veel te praten met elkaar. Voor mensen met dementie zijn gesprekken lastig te volgen, zeker als dit met meer dan 2 personen is en als er achtergrondgeluid is. Probeer eens andere activiteiten zoals samen wandelen, samen naar het kerstverhaal luisteren, muziek luisteren etc.
Ervaringsverhaal Erna & Angelique
Het groepsgesprek tijdens de bijeenkomst bracht mij op het idee om Angelique te bellen. De moeder van Angelique, Erna, heeft ruim 3 jaar op Woodsplace gewoond, de plek waar ik werk. Afgelopen April is Erna op 93-jarige leeftijd overleden.
De reden dat ik Angelique over dit onderwerp wilde spreken is omdat zij een talent heeft om heel goed te kijken naar behoeften en daarin vanuit haar gevoel handelt.
Stap voor stap
Angelique vertelt dat kerst voor Erna altijd betekende dat het gezin samen kwam bij haar thuis. De huiselijkheid en samen met het gezin eten was voor haar belangrijk. Erna kookte altijd voor het hele gezin. Later werd koken moeilijk voor haar en werd duidelijk dat ze het tijdens de kerst niet meer zou kunnen. Angelique merkte dat Erna hierdoor gefrustreerd was, ze vond het moeilijk. Angelique heeft het daarom heel geleidelijk laten verlopen, eerst samen boodschappen doen en samen koken. Later deden ze alleen nog samen de boodschappen.
Kerst werd gedoe en stress
Twee jaar voordat Erna op Woodsplace kwam wonen werden de feestdagen een uitdaging. De kerst werd nog volgens oude patronen gevierd. Dat jaar bleef niet meer het hele gezin logeren, maar de drukte in huis bleef wel. Er gebeurden veel dingen tegelijk in de flat van Erna. Doordat het klein was had Erna weinig mogelijkheden zichzelf terug te trekken van de drukte. Dat jaar betekende kerst voor Erna vooral gedoe en stress. Het overheerste het warme gevoel dat bij kerst hoort.
Het jaar daarna was het laatste jaar dat Erna nog thuis woonde. Het gezin hield er meer rekening mee dat Erna ook rust nodig had. Angelique vertelde dat het dat jaar veel beter ging. Erna haar dementie was verder gegaan waardoor ze meer gelaten was. Ze had de rust gevonden om niet meer alles te willen overzien en onder controle te willen houden.
Fijne sfeer is ook al kerst
Wat voor Erna de laatste jaren vooral belangrijk was, is dat haar dochter, haar veilige haven, bij haar in de buurt was. Dat was bijna genoeg.
Een hapje en drankje en samen
muziekvideo kijken was al feest!
De sfeer is daarbij heel belangrijk. Het is pas kerst als er een kerstboom staat en het huis versierd is. Zorg voor een kerstachtige sfeer met bijv. worstenbroodjes op kerstavond. De mis kijken op tv. In de avond een lekker drankje erbij. Als de sfeer fijn is, dan kan de kerst heel klein gevierd worden en voor diegene met dementie als een groot geluksmoment voelen.
Tip: kerstboom vooraf optuigen
Zo vertelt Angelique dat de kerstboom niet meer hoefde van Erna. Daarin zag ze vooral alle dingen die geregeld moesten worden tot het komen van een mooi, versierde boom. Dat gaf Erna meer stress, dan het plezier dat het haar zou geven. De tip is om dan de kerstboom toch op te zetten op het moment dat Erna niet thuis is, of ligt te slapen. Als Erna zag dat de kerstboom al opgetuigd klaar stond, was het voor haar een groot feest.
Iemand anders kan juist stress krijgen als de boom al staat. Want hoe moet je die opruimen en wanneer? Zo zie je maar weer dat het een kwestie blijft van heel goed kijken en daarop aanpassen.
Zoek een middenweg
Probeer een manier te vinden waarbij jullie allemaal een fijne kerst hebben, zoek naar een middenweg die fijn is voor iedereen.
Het duurt nog even, maar ik hoop dat jullie iets aan deze tips hebben om er voor jezelf en voor je naaste met dementie een fijne tijd van te maken!
Dit blog is onderdeel van het onafhankelijke platform Regie op Dementie. Ontstaan vanuit eigen ervaring om te helpen léven met dementie. Het biedt je op één plek logische vervolgstappen op de levenslijn van iemand met dementie. Start met het helpen van jouw vader of moeder en klik daarvoor op onderstaande button voor het belangrijkste uit dit blog.
Er zijn in totaal 6 categorieën en 3 kruispunten op de Levenslijn. Regie op Dementie bevat meer dan 250 praktische tips, videos, artikelen en links naar organisaties in de regio Haarlem én de regio Laarbeek (ZO Brabant) die je kunnen helpen.