Iris van Duijnhoven, werkzaam als verpleegkundige en verbindingscoach dagbeleving op een zorgboerderij in Brabant, geeft ons een les in de basisbehoeftes, zodat je altijd aansluit bij iemands behoefte en echt persoonlijke zorg mogelijk is.
Sinds februari dit jaar gaat Cor naar de dagbeleving van een zorgboerderij. Hij heeft alzheimer en gaat daar naartoe om zijn vrouw te ontlasten, Cor kan dat goed begrijpen. Op de zorgboerderij is hij voornamelijk bezig met in de tuin werken. Cor neemt zijn tuingereedschap en werkkleding mee en gaat aan de slag. Weer of geen weer, hij is het liefst buiten.
Cor is er thuis ook mee bezig, zo heeft hij courgette en pompoenen van zijn schoonzus meegebracht om te planten en heeft hij ideeën voor de moestuin. Toen de zomerplantjes op de zorgboerderij werden gebracht, zijn ze bewaard totdat Cor er was om ze te planten.
De 5 basisbehoeftes: het Kitwood model
Volgens Tom Kitwoord hebben alle mensen basisbehoeften, ook mensen met dementie. Kitwood heeft dit model geschreven om persoonsgericht werken met mensen met dementie makkelijker te maken. Is er sprake van signaalgedrag dan is de kans groot dat in 1 van 5 bovengenoemde behoeften niet wordt voorzien. Er zijn 5 basisbehoeften:
Comfort: De behoefte aan warmte, tederheid en troost van anderen.
Identiteit: Weten wie je bent en een goed gevoel hebben over jezelf.
Gehechtheid: De behoefte om je veilig en geborgen te voelen, veilige en vertrouwde relaties met anderen.
Bezig zijn: De behoefte om onderdeel uit te maken van het leven, om nuttig bezig te zijn.
Erbij horen: Onderdeel zijn van een groep, een sociale omgeving en je welkom voelen.
Volgens Kitwood is de kern van bovenstaande behoeften: Liefde.
Cor is nuttig in de tuin
Doordat Cor op de zorgboerderij veel in de tuin bezig is, daar nuttig werk verricht en daar complimenten over krijgt, wordt voorzien in de basisbehoefte Bezig zijn. Cor voelt dat hij nuttig bezig is en dat voelt goed. Cor kan goed in de tuin werken, maar er zijn ook mensen met dementie die wel in de tuin werken maar waarbij het werk wat ze doen niet nuttig is. Dat maakt niet uit. Het gaat om het gevoel. Werkt iemand met dementie in de tuin en krijgt hij/zij daar een bedankje of een compliment voor, dan zal diegene zich nuttig voelen.
Erbij horen is voor iedereen belangrijk
Voor Cor is het belangrijk dat hij erbij hoort, net zoals dat voor iedereen belangrijk is. Bij de medewerkers van de zorgboerderij hoort hij er al snel bij. Hij denkt mee over de tuin en praat daarover met de medewerkers. Dat is nog niet voldoende, Cor wil ook bij de groep deelnemers van de zorgboerderij horen. Dat is niet altijd makkelijk. Op de zorgboerderij is een groep van 14 mensen met dementie. De een is verder in zijn/haar dementie dan de ander. Daardoor kan Cor niet met iedereen aansluiting vinden.
Kans om mee te zingen ontbrak
Het is mooi om te zien hoe hij dat zelf oplost. Als er na het eten even geen gesprek is, zet Cor de muziek aan, dat vinden anderen ook mooi. Cor is erg muzikaal: hij zingt, speelt Beiaard en sinds kort heeft hij klarinet spelen weer opgepakt. Op de zorgboerderij is er vaak een activiteit met muziek. Daarbij worden niet altijd teksten uitgedeeld. Volgens Cor was dat niet goed, want zo hadden de deelnemers geen kans om mee te zingen.
Cor bedacht een oplossing
Thuis is hij aan de slag gegaan en heeft hij vele uren besteed aan het uitzoeken en uitprinten van bladmuziek. Toen dat klaar was heeft hij dat naar de zorgboerderij meegenomen en uitgedeeld zodat iedereen zijn/haar eigen tekst voor zich had om de liederen mee te zingen. Fantastisch dat Cor dat gedaan heeft en op deze manier helpt hij om de basisbehoefte Erbij horen voor hem en de deelnemers te bereiken.
Passie delen
Om de basisbehoefte Erbij horen extra te onderstrepen, is de zorgboerderij met een aantal deelnemers naar de Oude Toren in Son gegaan. Cor speelt daar Beiaard. Met een klein groepje begonnen ze aan de klim naar boven. Eenmaal boven gaf Cor uitleg over Beiaard spelen en mochten de anderen ook een stukje spelen. De trots straalde van hem af en iedereen heeft genoten.
Hou het simpel
Met een simpele activiteit waarin je als dagbeleving mee gaat naar de passie van één van je deelnemers, creëer je een moment waarop verbinding ontstaat. Een mooi moment waarvan het gevoel vaak lang blijft hangen.
Dit blog is onderdeel van het onafhankelijke platform Regie op Dementie. Ontstaan vanuit eigen ervaring om te helpen léven met dementie. Het biedt je op één plek logische vervolgstappen op de levenslijn van iemand met dementie. Start met het helpen van jouw vader of moeder en klik daarvoor op onderstaande button voor het belangrijkste uit dit blog. Dit keer in Haarlem.
Er zijn in totaal 6 categorieën en 3 kruispunten op de Levenslijn. Regie op Dementie bevat meer dan 250 praktische tips, videos, artikelen en links naar organisaties in de regio Haarlem én de regio Laarbeek (ZO Brabant) die je kunnen helpen.